Amino Asitlerin Görevleri – Kolajen ve Besinler
Amino asitler , proteinin yapı taşlarıdır ve çeşitli vücut fonksiyonları için hayati öneme sahiptir. Protein olmadan, insan vücudu olduğu gibi çalışamazdı. Yaşamı sürdürmek için meydana gelen her biyokimyasal süreç, protein tarafından desteklenmektedir .
İnsan vücudu sadece amino asitleri çeşitli amaçlar için kullanmakla kalmaz, aynı zamanda onları geri dönüştürebilir. Vücut, eski proteini amino asitlere ayırmada çok etkilidir, böylece yeni protein üretmek için yeniden kullanılabilirler.
Vücudumuzda Kaç Amino Asit Var?
Vücudunuzun proteininde bulunan 20 amino asitten dokuzu (9) “temel” amino asit olarak kabul edilir. Temel olarak kabul edilirler çünkü insan vücudu onları dahili olarak üretemez ve kişinin diyetinde tüketilmesi gerekir. Sonuç olarak, dengeli bir diyet yemek genel sağlık için çok önemlidir.
Diyetimizden almamız gereken ilk üç amino asit, Valin, İzolösin, Lösin olarak bilinen üç BCAA’yı ( Dallı Zincirli Amino Asitler) içerir. Diğer altı amino asit Histidin, Lizin , Metiyonin, Fenilalanin, Treonin, Triptofan’dır. Bunları ve her birinin sağlığımız ve esenliğimizde oynadıkları rolü daha ayrıntılı olarak tartışacağız.
Valin, İzolösin, Lösin Yani BCAA’lar Ne İşe Yarar?
Vücudumuzun Temel Yapı Taşı Olan Amino Asitlerin Görevi
Valin, İzolösin ve Lösin , moleküler yapılarının “dallı” doğasını ifade eden dallı zincirli amino asitler ( BCAA’lar ) olarak bilinir. Araştırmacılar, BCAA takviyesinin kas protein sentezine, yağsız kas büyümesine, kas iyileşmesini desteklemeye ve özellikle egzersizden sonra kas yorgunluğunu azaltmaya yardımcı olabileceğini bulmuşlardır.
Faydaları şunlardır:
- Uykusuzluk ve kaygı semptomlarını iyileştirir
- iştah bastırıcıdır.
- Bağışıklık sisteminin düzenlenmesine yardımcı olur.
- Kas dokusu iyileşmesinde yardım eder.
- Egzersiz dayanıklılığını artırır.
BCAA’ların doğal kaynakları arasında kırmızı et, süt ürünleri, baklagiller, kabuklu yemişler, tahıllar ve tohumlarda bulunur.
Vücudumuzun Temel Yapı Taşı Olan Amino Asitlerin Görevi
Histidin
Histidin, birkaç molekül için bir öncüdür ve vücutta çeşitli işlevlere hizmet eder. Histidinin hizmet ettiği işlevlerden biri, hemoglobin ve miyoglobin olarak bilinen bir proteinde önemli bir yer tutmasıdır. Hemoglobin ve miyoglobin, oksijeni bağlamaktan ve onu vücutta gerektiği yere taşımaktan sorumlu proteinlerdir.
Miyoglobin proteini, oksijeni kaslara taşımak ve taşımaktan, hemoglobin ise kandaki oksijeni vücudun geri kalanına taşımaktan sorumludur. Hemoglobin ve miyoglobinde bulunan histidin, oksijene bağlanma yeteneklerinin yanı sıra stabilizasyonlarına da yardımcı olur.
Histidin İle İlgili Bilinmesi Gerekenler ve Alerji
Vücut ayrıca histidini tüm dokularda bulunan bir molekül olan histamine dönüştürebilir. Histamin, belirli alerjenlere tepki olarak kurdeşen patlaması ve hapşırma gibi alerjik reaksiyonların ortaya çıkmasında birincil suçlu olan moleküldür. Histamin ayrıca bağırsak yolunda bir rol oynar ve midede asit salgılanmasını uyarmaya yardımcı olur. Doktorunuz, alerji ve asit reflü semptomlarını hafifletmek için bir “Antihistamin” reçete edebilir.
Histidin açısından zengin bazı yiyecekler arasında yumurta, sığır eti, kuzu eti, fasulye, kepekli tahıllar, peynir, tavuk, soya, hindi, tohumlar ve fındık bulunur. Histidin, çoğu peynir altı suyu ve vegan protein tozunda da bulunabilir.
Vücudumuzun Temel Yapı Taşı Olan Amino Asitlerin Görevleri
L-Lizin
L-Lizin , diğer amino asitler gibi vücutta çeşitli işlevlere sahiptir, ancak en önemlilerinden ikisi, DNA’mızda ve kollajen oluşumunda hizmet ettiği işlevlerdir. Lizin, DNA’nın hasar görmesini veya olumsuz etkilenmesini önlemeye yardımcı olur. Lizin; Vücudumuzun Temel Yapı Taşı Olan Amino Asitlerin Görevi arasında önemli bir yere sahiptir.
L-Lizin, kollajen oluşumunda da önemlidir ve yalnızca yeterli C vitamini bulunduğunda çalışır. Yani emilim için C Vitamini önemlidir. Kollajen kemiklerimizin, kan damarlarımızın, dokularımızın, gözlerimizin, böbreklerimizin ve daha fazlasının yapı taşıdır. Ek olarak, kişinin dişlerini sıkıca yerinde tutmak için kollajen gereklidir. Kollajen oluşturma sürecinde, her adım onu daha güçlü veya daha esnek hale getirmeye odaklanan birkaç adım vardır. Kollajen olmadan vücudumuzu yapısal olarak destekleyemezdik. Sağlıklı, güçlü ve dayanıklı doku ve organ gelişimi için önemlidir.
Ayrıca lizin; HSV veya Herpes Simplex virüslerinin neden olduğu viral enfeksiyon veya enfeksiyon salgınlarını önlemeye yardımcı olur. Doz taviyesi için doktorunuza danışınız.
L-Lizin açısından zengin bazı yiyecekler arasında kuru fasülye, balık, kıyma, tavuk, soya fasulyesi, azuki fasulyesi, barbunya fasulyesi, lacivert fasulye, süt, bezelye ve mercimek bulunur.
Vücudumuzun Temel Yapı Taşı Olan Amino Asitlerin Görevleri
Metiyonin (Methionine)
Metiyonin , vücutta bulunan çeşitli hormon ve moleküllerin oluşumunda bütünleyici bir role sahiptir. Özellikle S-Adenosyl Methionine veya SAMe adlı bir molekülün sentezinde rol oynar. SAMe, vücudun ana “enerji molekülü” olan Metionin ve ATP’nin (Adenozin Trifosfat) birleşiminden oluşur. SAMe’nin vücudun çeşitli bölgelerinde rolü vardır ve beyne de fayda sağladığına inanılmaktadır. Sıçanlar üzerinde yapılan bilimsel çalışmalar, SAMe uygulamasının bazı hafif antidepresan etkilere neden olabileceğini göstermiştir.
Ek olarak, Norepinefrin ve Epinefrin gibi hormonların oluşturulması için SAMe’ye ihtiyaç vardır. Bunların her ikisinin de vücut üzerinde çeşitli etkileri vardır; Epinefrin daha çok “savaş ya da kaç” hormonu olarak bilinir ve bazen Adrenalin olarak anılır.
Bu hormonlar stresli durumlarda salınır ve ya kaçarak ya da doğrudan yüzleşerek tepki vermemizi sağlar.
Metionin yumurta, et, balık, tohumlar, bazı kuruyemişler ve bazı tahıl taneleri gibi gıdalardan elde edilebilir.
Vücudumuzun Temel Yapı Taşı Olan Amino Asitlerin Görevleri
Fenilalanin ve Tirozin
Fenilalanin, birçok gıdada bulunan esansiyel bir amino asittir. Fenilalaninin faydaları, kronik ağrının tedavisini içerebilir. Ayrıca, hayvan çalışmaları, sıklıkla Parkinson hastalığı ile ilişkili olan yürüme, katılık, konuşma ve depresyonda bir iyileşme bile önermiştir.
Fenilalanin amino asidi ayrıca Tirozin amino asidine de dönüştürülebilir . SAMe’nin yardımıyla , tirozin epinefrine (adrenalin) dönüştürülebilir ve ardından beyinde bulunan ve uyanıklığın, hafızanın, ruh halinin yükselmesi ve iştahın bastırılmasından sorumlu bir kimyasal olan Norepinefrin’e (noradrenalin) dönüştürülebilir.
Tirozin ayrıca sinir hücrelerimiz tarafından salınan bir hormon olan dopamin olarak bilinen bir nörotransmiterin öncüsüdür.
Dopamin‘in beynimizdeki ödül ve arzu yolunda birincil rol oynadığı düşünülmektedir. Dopamin ayrıca kokain, metamfetaminler ve hatta nikotin gibi uyuşturuculara bağımlılıkta rol oynayabilir. Ayrıca, Parkinson gibi bir dizi hareket sorunu ve titreme içeren hastalıklar, beynin belirli bir bölümünde azalmış dopamin miktarı ile ilişkilidir.
Tirozin doğal olarak tavuk, hindi eti, süt, yoğurt, süzme peynir, balık, yer fıstığı, badem, susam, soya ürünleri ve avokado gibi gıdalarda bulunur.
Amino Asitlerin Görevleri
Treonin
Treonin doğrudan merkezi sinir sistemini, bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur ve sağlıklı bir kalp ve karaciğeri destekler. Bir rolü, kollajen, elastin ve diğer kas dokularının üretilmesine yardımcı olan glisin ve serin gibi diğer amino asitlerin sentezlenmesine yardımcı olmaktır. Treonin, daha güçlü dişler ve kemikler oluşturmaya ve bağışıklık sistemini düzenleyerek yardımcı olur. Yara iyileşme sürecinde de önemlidir.
Bilim adamları, treoninin, Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) olarak da bilinen Lou Gehrig hastalığının tedavisinde yararlı olduğunu bulmuşlardır.
Çoğu et, süt ve yumurtada yeterli seviyeler bulunabilir. Treoninin sağlıklı kısımlarını buğday tohumu, fındık, fasulye ve tohumlardan alabilirler.
Triptofan ve Amino Asitlerin Görevleri Neler?
Triptofan
Triptofan, insan vücudu için hayati önem taşıyan protein , serotonin, melatonin ve diğer nörotransmiterler gibi çok sayıda önemli molekülün yapımından sorumludur .
Serotonin’in Görevleri:
- Ruh halini düzenler ve kaygı ve depresyonla savaşmaya yardımcı olur
- Ağrı algısı
- Uyumak
- Sıcaklık regülasyonu
- Kan basıncı regülasyonu
Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri, SSRI’lar: (fluoksetin, paroksetin, sertralin) gibi reçeteli antidepresanlar, beyin serotonin seviyesinin artmasına yardımcı olur.
Triptofan, sirkadiyen ritim ve uykuda büyük rol oynayan Melatonin yapmak için de gereklidir. Melatonin, günün farklı döngülerinde vücuda salgılanır ve hepimizin alışık olduğu uyku-uyanıklık döngüsünü desteklemeye yardımcı olur.
Yaşlandıkça melatonin üretimi azalır, bu da yaşlandıkça daha kolay uyanmamızın ve ayrıca uykuya dalmanın neden daha zor hale gelmesinin nedenini muhtemelen açıklar. Melatonin takviyeleri sıklıkla kişinin uykuya dalmasına yardımcı olmak için alınır ve ayrıca Jet lag bozukluğu, vardiyalı çalışma bozukluğu ve 24 saat uyku-uyanıklık bozukluğu olan birçok kişi tarafından kullanılır.
Bu nedenle, her ikisi de Triptofanın türevleri olan Serotonin ve Melatonin, sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürmede hayati rol oynar.
Triptofan somon, tavuk, hindi, yumurta, ıspanak, tohumlar, fındık, soya ürünleri ve süt ürünlerinde bulunur.
İnsan işlevi için önemli olan bir diğer kayda değer esansiyel olmayan amino asit, Glutamin’dir.
Amino Asitlerin Görevleri ve Faydaları Neler?
Glutamin
Bilim adamları, Glutamin‘in insan vücudunda bulunan en bol serbest amino asitlerden biri olduğunu bulmuşlardır. Birçok metabolik süreçten sorumludur. Glutamin, “glukojenik” bir amino asit olarak kabul edilir; bu, vücudunuzun glikoz şeklinde ek enerji kaynağına ihtiyaç duyması durumunda vücudun glutamini glikoza dönüştürebileceğini ve vücuda ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlayabileceğini ima eder.
Enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan beyaz kan hücreleri (lökositler olarak da bilinir) dahil olmak üzere vücudunuzdaki en hızlı bölünen hücrelerden bazıları, hücre replikasyonu için enerji sağlamak üzere glutamin kullanır.
Çalışmalara göre, Glutamin takviyesi, daha hızlı iyileşme dönemleri ve şiddetli egzersizden sonra önemli ölçüde daha az ağrı ile sonuçlandı. Bu nedenle, glutaminin kasların yeniden büyümesi ve işlevi ile uygun bağışıklık sistemi işlevi üzerinde doğrudan bir etkisi vardır diyebiliriz.
Vücudunuz doğal olarak glutamin üretse de, egzersiz veya hastalık gibi aşırı stres zamanlarında vücut bir açığa girebilir. Araştırmacılar, insan vücudunun glutamin depolanmasını azaltan ana stres hormonu Kortizol’ü serbest bıraktığına inanıyor. Bu nedenle, yüksek stres zamanlarında, glutamin eksikliğinin farkında olmak önemlidir.
Glutamin Eksikliği Belirtileri:
- Endişe
- Zayıflamış bağışıklık sistemi
- Gecikmeli kurtarma sonrası egzersiz
- Kabızlık veya ishal
Glutamin, Sızdıran Bağırsak ve/veya İrritabl Bağırsak semptomları olanlar için de önemlidir. Bağırsak astarını sağlıklı tutmaya yardımcı olduğuna inanılmaktadır. Glutamin aynı zamanda kolajen ürünlerinin içinde de bulunan amino asit türünden biridir.
Doğal Glutamin kaynakları arasında tavuk, balık, lahana, ıspanak, süt ürünleri, tofu, mercimek, fasulye bulunur. Glutamine’in normal diyet alımı günde yaklaşık 3 ila 6 g’dır.
Amino Asitlerle İlgili Son Olarak
Amino Asitler, Protein ve Yaşam Kalitesi
Sonuç olarak, amino asitler insan vücudunda bulunan her proteinin yapı taşlarıdır ve sağlık, yaşam ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için gereklidir. İyi dengelenmiş bir diyet, yeterli amino asitlerin tüketilmesini sağlamak için bir kişinin yapabileceği en önemli şeydir.
En önemli dokuz amino asidin vücudumuzda doğal olarak sentezlenmediğini ve diyet ve takviye yoluyla alınması gerektiğini kabul etmek önemlidir. Düzenli olarak spor yapanlar sıklıkla bilimsel araştırmalara göre faydalı olduğu tespit edilen BCAA’lara odaklanırlar. Potansiyel olarak eksikliğe benzeyen semptomlar yaşıyorsanız, doktorunuza danışmanız önemlidir.
Saç Dökülmesi İçin Hangi Amino Asit?
Arjinin (Arginine) amino asitin saç dökülmelerini engellemesiyle ilgili bir çok araştırma mevcut. Sizlerde bu araştırmaları basit bir arama ile araştırabilirsiniz. Arjinin kolajende de bulunan bir amino asittir.
Tüm Amino Asitlerin Toplandığı Bir Yer Var
O’da kolajen. Kolajen de bir çok amino asit var. İlgili ürün için burayı tıklamanız yeterli.
Ayrıca; kolajen takviyesinin faydaları hakkında ayrı blog yazısı yazdık daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Ayrıca hangi marka kolajen? konulu blog yazımız için buraya tıklamanız yeterli. Kolajen seçimlerinde ”Hidrolize” kolajen seçimi çok önemlid.r
